“Zara’nın hazır olan siparişleri, üreticilerinin depolarında bekletiliyor”
Türkiye’nin önde gelen tekstil markalarından Zara’nın bir yıldır hazır siparişlerini teslim almakta sıkıntı yaşadığı, üretici firmalardan destek talep ettiği ortaya çıktı. Dünyanın büyük moda perakendecilerinden Inditex’in önde gelen markalarından Zara’nın, bu yıl, kuruluşundan bu yana en büyük kâr oranlarına ulaşmasına rağmen ödemeleri geciktirmesinin üreticileri zor durumda bıraktığı belirtiliyor.
Ekonomim yazarı Didem Eryar Ünlü’nün haberinde, Zara ve Zara Home olarak 2 binden fazla mağazaya sahip olan firmanın tutumunun sektördeki yansımalarını şöyle aktardı:
Dünyanın en büyük moda perakendecisi Inditex’in satışları 2023 yılının ilk yarısında geçen seneye oranla yüzde 13,5 artarak 16,9 milyar Euro’ya ulaştı. Şirketin amiral gemisi Zara ise, bir süredir Türkiye siparişlerini üreticilerinin depolarında bekletiyor. Marka, zor durumda olan tedarikçilerine ‘Depolarımız dolu. Bekleyin. Satışlarımız düzeldiğinde alacağız. Bize yardım edin, bize destek olun’ diyor.
Inditex, dünyanın en büyük moda perakendecilerinden biri. Dünya perakende hazır giyim piyasasının yüzde 60’ını elinde tutuyor. Sekiz markası ile online alışveriş olarak 216 pazarda, mağaza satışı olarak 90’dan fazla pazarda yaklaşık 6 bin mağaza ile hizmet veriyor. Geçmişi 1960’lı yıllara kadar uzanan Inditex, moda üretiminin; tasarım, üretim, dağıtım ve perakende olmak üzere tüm alanlarına odaklanıyor.
Dünya genelinde çok sayıda tedarikçi ile çalışan şirket, ürün kalitesinden ve sürdürebilirlik ilkelerinden taviz vermemek için tedarikçilerini seçerken belirli kurallar koyuyor ve onları sürekli olarak denetliyor. Tedarikçiler, Inditex Belgesi almaya hak kazanmak için Etik denetimlerden geçiyor en ve sosyal uygunluk performansını sürdürülebilir kılmak için belirli taahhütlerde bulunuyor. Inditex ise “sürdürülebilir iş modeli” ile tedarikçilerin gelişimine fayda sağlamayı ve faaliyet gösterdiği ülkelerin ekonomilerine katkı sunmayı amaçladığını ifade ediyor.
Şirket, 2023 yılının ilk yarısında oldukça güçlü bir faaliyet performansı sergiledi ve toplam satışları 2022’nin ilk yarısına oranla yüzde 13,5 artarak 16,9 milyar Euro’ya ulaştı. Şirketin net geliri ise 40,1 artışla 2,5 milyar Euro’ya yükseldi.
Grubun amiral gemisi olan Zara ve Zara Home 2 bin üzerinde mağazaya sahip. Zara’nın üretiminin yüzde 97’si İspanya, Portekiz, Türkiye, Fas, Hindistan, Pakistan, Vietnam, Kamboçya, Bangladeş, Çin, Brezilya ve Arjantin’de faaliyet gösteren 12 tedarikçi topluluğu tarafından gerçekleştiriliyor. Zara, yılın ilk 6 ayında Zara Home ile birlikte 12.36 milyar Euro ciroya ulaşarak, grup satışlarının yüzde 73.3’ünü oluşturdu.
Tedarikçiler zor durumda
31 Temmuz 2022 yılında Arjantin ve Türkiye’yi, “hiperenflasyonist ekonomiler” olarak tanımlayan Zara, 2022 yılından bu yana Türkiye’de yükselen maliyetlerden dolayı siparişlerini keskin bir şekilde azalttı. Sektörden bazı kaynaklardan aldığımız bilgilere göre, şirket yaklaşık 1 senedir satın alma süreçlerinde de etik bir davranış sergilemiyor.
Türkiye’de önemli bir “oyun değiştirici” konumunda olduğu için, tedarikçilerin büyük bir bölümü bu uygulamaya tepki vermekten çekinerek, şartları kabul etmek zorunda kalıyor. Fakat bu durum iplikten, boyamaya, dokumadan, konfeksiyona, aksesuardan, ambalaja ve lojistiğe kadar sektörün tüm oyuncuları açısından büyük kayıplara yol açıyor.
“Bize destek olun” talebi
Normal uygulama şöyle: Zara siparişini verdikten sonra; kumaşın hazırlanması, üretim süreci, kontrol süreci yaklaşık 8 haftayı buluyor. Ürünün teslimi ve kabulünden yaklaşık 15 gün sonra, Zara 90 gün içinde ödemeyi gerçekleştiriyor. Bugün yaşanan ise, tamamen sistem dışı bir uygulama. Sektör kaynaklarından aldığımız bilgilere göre, Zara yükleme tarihi gelen ürünleri bekletiyor ve tedarikçilerinden kendi depolarında tutmalarını talep ediyor. Bu uygulaması için ise: Depomda yer yok; satışlar düştü, bize yardımcı olun, destek olun” talebinde bulunuyor.
Oysa rakamlar, Zara’nın bu sene kurulduğu günden bu yana en büyük kar oranlarına ulaştığını, rakipleri ile arasındaki farkı kapanamaz şekilde açtığını ortaya koyar nitelikte.
Zara’nın siparişi “senet” gibiydi
Sektör temsilcileri, “Zara’nın siparişi bir senet gibiydi. Siparişler zamanında yüklenir üreticilerde bekletilmezdi. Bugün ise bazı siparişlerde Zara tek taraflı olarak bu tarihleri ucu açık bir şekilde öteliyor. Depolama, ürünlerin sigortası gibi ek maliyetler yaşıyoruz. Nakit akışı duruyor, bu da finansal programımızı olumsuz bir şekilde etkiliyor. Ayrıca, siparişleri biz geciktirsek ceza ödüyoruz” diyorlar.
Durumu biraz daha katlanılabilir bir hale getirmek amacıyla, “teslimat süresini uzattığın kadar, ödeme süresini kısalt ” demişler, ama cevap bile alamamışlar.
Amaç net: Optimizasyon
Peki neden bunu yapıyor diye sorduğumuzda ise, sektör temsilcilerinin cevapları net: Optimizasyon. “Zara, tedarikçilerini zor durumda bıraksa da, kendi mağaza satış hızını optimumda tutmayı, ürünlerinin kendi depolarında bekleme süresini azaltmayı amaçlıyor” diyorlar.
